Linh mục đoàn Giáo phận Vinh vừa chính thức ra tuyên bố về vụ việc tại giáo xứ Mỹ Yên hồi ngày 4 tháng 9 vừa qua.
Tuyên bố sự thật
Hồi ngày 16 tháng 9 vừa qua, gần 180 linh mục thuộc giáo phận Vinh cùng với ba vị giám mục của giáo phận là đức giám mục Nguyễn Thái Hợp, Cao Đình Thuyên và Nguyễn Văn Viên đã có cuộc họp tại linh địa Trại Gáo về vụ việc xảy ra tại Ủy ban Nhân dân xã Nghi Phương, huyện Nghi Lộc tỉnh Nghệ An vào ngày 4 tháng 9.
Linh mục đoàn giáo phận Vinh họp và ra tuyên bố về vụ việc đó với chữ ký của ba vị giám mục và các linh mục trong giáo phận. Tuyên bố nêu ra 5 điểm phản bác lại những cáo buộc từ phía chính quyền tỉnh Nghệ An và truyền thông Nhà Nước.
Linh mục Nguyễn Văn Vinh, phó chủ tịch Hội đồng Linh mục của giáo phận Vinh cho biết cơ sở để đưa ra tuyên bố như thế:
Chúng tôi ra tuyên bố dựa trên cơ sở sự thật, vì sự thật là chính quyền đã đàn áp giáo dân một cách thô bạo như thế; trong lúc đó các phương tiện truyền thông lại tố cáo đức giám mục một cách rất nặng nề và có hệ thống, một cách vô căn cứ. Như thế chúng tôi căn cứ trên sự thật để chúng tôi ra tuyên bố đó.
Vụ việc Mỹ Yên có nguyên nhân đầu tiên là hồi tối ngày 22 tháng 5 vừa qua, một số giáo dân nơi khác đến Trại Gáo để tham dự thánh lễ cầu cho công lý trước khi diễn ra phiên xử phúc thẩm 14 thanh niên Công giáo và Tin lành. Một xe của những giáo dân đi hành hương đó bị một số người mặc thường phục chặn lại, đòi lục soát hành lý. Nhiều giáo dân giáo họ Trại Gáo, thuộc xứ Mỹ Yên khi hay tin đã tập trung và bắt giữ ba người mặc thường phục mà họ cho là hành động không đúng chức năng như thế. Sau đó ba người bị phát hiện ra là công an.
Người đến dâng thánh lễ tại Trại giáo hồi tối ngày 22 tháng 5, linh mục Đặng Hữu Nam, bị chính quyền tỉnh Nghệ An cho là đến Trại Gáo làm lễ bất hợp pháp. Ông phản bác lại cáo buộc được đưa ra trong công văn 139 của Ủy ban Nhân dân tỉnh Nghệ An, cũng như những điều mà truyền thông tỉnh và trung ương của Nhà nước Việt Nam nêu ra:
Chúng tôi ra tuyên bố dựa trên cơ sở sự thật, vì sự thật là chính quyền đã đàn áp giáo dân một cách thô bạo như thế; trong lúc đó các phương tiện truyền thông lại tố cáo đức giám mục một cách rất nặng nề và có hệ thống, một cách vô căn cứ. Như thế chúng tôi căn cứ trên sự thật để chúng tôi ra tuyên bố đóLinh mục Nguyễn Văn Vinh
Dâng lễ cho thân nhân, ân nhân và những người bị sắp sửa đem ra tòa phúc thẩm ở Vinh, và thánh lễ đó là thánh lễ cầu nguyện cho công lý-hòa bình, có rất nhiều người đi dự chứ không phải anh em thân nhân. Thánh lễ ở Linh địa Trại Gáo lúc nào cũng đông người chứ không phải chỉ ngày hôm đó.
Cáo buộc của nhà cầm quyền không có căn cứ ở chỗ: thứ nhất về phía linh mục khi chịu chức và có năng quyền của giám mục thì cái đó phụ thuộc về giám mục mà thôi; thứ hai nếu xét theo nghị định tôn giáo hoặc pháp luật của Việt Nam thì việc linh mục dâng lễ trong các nhà thờ không phải sai trái pháp luật.
Ở đây người ta qui chụp vấn đề này vì đã đi dấn sâu vào sự việc, người ta tìm cách để lật lọng thôi, bất cứ điều gì người ta cũng làm được. Bởi vì, ví dụ như đối với đức giám mục Phao lô Nguyễn Thái Hợp- vừa là chủ tịch Ủy ban Công lý và Hòa Bình của Hội đồng Giám mục Việt Nam, vừa là một giám mục mà dưới quyền của ngài có 526 ngàn tín hữu trải dài trên ba tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình thế mà nhà cầm quyền vẫn có thể ‘nói không’ về cho ngài được thì chuyện một linh mục hay giáo dân mà nhà cầm quyền ‘nói không’ hay qui chụp, điều đó là chuyện dễ hiểu thôi.
Linh mục Đặng Hữu Nam còn cho biết sẵn sàng chết để làm chứng cho sự thật đã xảy ra tại Trại Gáo và xứ Mỹ Yên:
Bây giờ nếu giáo dân hỏi về sự việc, tôi vẫn sẵn sàng làm chứng về sự thật và sống cho sự thật; nếu cần thì cũng sẵn sàng chết cho sự thật.
Phản ứng giáo dân
Một giáo dân từ xứ đạo khác đến Trại Gáo tham dự thánh lễ hồi tối ngày 22 tháng 5, cho biết ý kiến sau khi Hội đồng Linh mục giáo phận Vinh ra tuyên bố về vụ việc ở giáo họ Trại Gáo, giáo xứ Mỹ Yên:
Các ngài lên tiếng là đúng, không có gì sai cả. Đối với ai tôi không rõ, nhưng đối với tôi các ngài lên tiếng như vậy là việc làm chân chính, và các ngài cần lên tiếng để bảo vệ con chiên, bảo vệ những người dân thấp cổ bé họng như chúng tôi ở đất nước này.
Hiến kế giải quyết
Linh mục Đặng Hữu Nam cho biết cách thức giải quyết vụ việc khiến Hội đồng Linh mục Giáo phận Vinh phải lên tiếng:
Sau khi xảy ra sự việc ngày mồng 4 ở giáo xứ Mỹ Yên, trung tướng thứ trưởng Bộ Công An và phái đoàn có đến chỗ xứ của tôi và gặp tôi, có nói về vấn đề này. Tôi nói giải quyết bất cứ vấn đề gì cũng phải nhìn trên phương diện nào, còn nếu nhìn theo phương diện đối lập thì không bao giờ giải quyết được. Quan điểm của tôi nút thắt ở đâu thì giải quyết ở đó, đừng tạo thêm nút thắt mới và đừng đẩy sự việc đi quá xa. Vì thế việc ở Mỹ Yên là gì? Việc công an mặc thường phục, chặn xe người đi lễ và soát hành lý của người ta, đó là nút thắt đầu tiên. Tôi trả lời thứ trưởng Bộ Công An đó là nút thắt đầu tiên, dân bức xúc vì đâu mà bức xúc.
Tôi nói giải quyết bất cứ vấn đề gì cũng phải nhìn trên phương diện nào, còn nếu nhìn theo phương diện đối lập thì không bao giờ giải quyết được. Quan điểm của tôi nút thắt ở đâu thì giải quyết ở đó, đừng tạo thêm nút thắt mới và đừng đẩy sự việc đi quá xaLinh mục Đặng Hữu Nam
Tôi lấy hình ảnh ‘nhà đã cháy rồi, ai đem lửa đến và châm lửa’, đó mới là điều quan trọng. Chúng ta phải tìm nguyên nhân, nếu chúng ta giải quyết được nguyên nhân thì mọi sự việc đều ổn thỏa. Còn nếu cứ đi bên ngoài và giải quyết triệu chứng, cũng như đẩy đi đến thành một nguyên nhân khác sẽ không bao giờ giải quyết thấu đáo được.
Đặc biệt về phía chính quyền, khi yêu cầu phía Tòa Giám mục đối thoại nhưng không tôn trọng sự thật khách quan, đối thoại theo sự chủ quan của họ, thì không bao giờ có sự đúng đắn, sự gặp gỡ cả. Điều đầu tiên trong đối thoại là cần tôn trọng nhau, tôn trọng sự thật; có như thế mới có thể giải quyết được.
Cho đến nay quan hệ giữa chính quyền tỉnh Nghệ An và giáo phận Vinh có thể nói vẫn còn rất căng thẳng. Ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam hồi trung tuần tháng 9 đã sang tận Tòa thánh Vatican và nêu vấn đề giáo xứ Mỹ Yên với quan chức Tòa Thánh. Phía Tòa thánh yêu cầu cần có điều tra thêm về vụ việc và muốn được nghe ý kiến từ chính phía các nạn nhân sau khi được phía Ban Tôn giáo đại diện chính phủ Việt Nam nói về vụ việc đó.
Và đến lúc này các giám mục thuộc giáo tỉnh Hà Nội cũng như tổng giám mục Hà Nội và hai giáo phận Thanh Hóa và Kontum đã có thư hiệp thông với giáo phận Vinh về vụ việc Mỹ Yên